1. Wat is een perceel?

Een perceel, ook wel een grondstuk, erf of eigendom genoemd, is een afgebakend stuk land. We komen er vaker mee in aanraking dan je misschien denkt. Bijvoorbeeld wanneer je een huis koopt, een stuk grond wilt bebouwen of investeert in landbouwgrond. Je hebt in die gevallen altijd te maken met een perceel. Het is belangrijk om te weten wat een perceel precies inhoudt en hoe perceelgrenzen worden bepaald. Dat helpt je om eventuele misverstanden te voorkomen en inzicht te krijgen in de mogelijkheden en beperkingen van je eigendom. In deze blog leer je wat een perceel is, waarom het zo belangrijk is en hoe je kunt achterhalen welk perceel van jou is.

Definitie en juridisch kader

Een perceel is een stuk land dat juridisch en administratief is vastgelegd. Met andere woorden: het is een precies afgebakend grondstuk dat in officiële registers staat ingeschreven. Het Kadaster is de bronhouder van deze gegevens. Het Kadaster registreert alle eigendommen in Nederland en houdt bij wie de eigenaar is, wat de afmetingen zijn en waar de grenzen precies liggen. Percelen zijn een uniek fenomeen. Ze worden alleen in de Kadasterwet gedefinieerd en niet als civielrechtelijk begrip. Administratieve aanduiding is binnen de literatuur de gebruikte term (Ploeger, 2003).

Juridische en praktische betekenis

Juridisch gezien is een perceel belangrijk, omdat het bepaalt welke rechten en plichten je hebt als eigenaar. Zo weet je precies welk stuk grond jouw eigendom is en wat je ermee mag doen. Praktisch betekent dit dat je bijvoorbeeld kunt vaststellen of je mag bouwen op een perceel, of dat het alleen geschikt is voor landbouw. De juridische en praktische betekenis stroken echter niet altijd met elkaar. Een grondeigenaar van een stuk weiland, bestaande uit tien percelen (tien eigendomsrechten), kan besluiten om vijf percelen te bezwaren met een recht van hypotheek. Juridisch gezien lijkt het erop dat hij het recht van hypotheek vestigt op drie eigendomsrechten. Dat is echter niet het geval. Suijlijng (1940): ‘’niet de plaats van de grenspaal bepaalt de grens, maar de grens bepaalt de plaats’’.

Registratie bij het Kadaster

Bij de aankoop van een woning of stuk grond legt de notaris de transactie vast in een akte. Deze akte gaat naar het Kadaster, dat vervolgens de nieuwe eigenaar noteert. Elk perceel heeft een unieke kadastrale aanduiding (bestaande uit gemeente, sectie, en perceelnummer). Zo is altijd duidelijk wie de eigenaar is en wat de kenmerken van het perceel zijn. De registratie in de basisregistraties wordt bewaakt door kwaliteitscontroles, welke terug te vinden zijn in de Kwaliteitsinformatie Stelsel van Basisregistraties.

2. Waarom zijn percelen belangrijk?

Percelen spelen een grote rol in verschillende situaties. Als je een huis wilt bouwen, heb je een bouwperceel nodig met de juiste bestemming. Voor landbouwprojecten is het juist weer van belang dat het perceel geschikt is voor agrarisch gebruik. Daarnaast is het bij de verkoop en eigendomsregistratie essentieel om te weten om welk stuk land het precies gaat.

Het Kadaster zorgt ervoor dat perceelgrenzen goed worden bijgehouden. Dit is belangrijk om conflicten te voorkomen. Bij onduidelijkheden over waar jouw perceel eindigt en dat van de buren begint, kun je informatie bij het Kadaster opvragen. Zo houd je zicht op je eigen grondstuk en kom je niet voor verrassingen te staan als je bijvoorbeeld wilt verbouwen of een schutting wilt plaatsen.

3. Verschillende soorten percelen

Percelen zijn er in allerlei soorten, maar voor het overzicht beperken wij ons tot een drietal soorten. Deze zijn gerelateerd aan het grondgebruik.

1. Landbouwgrond: ook wel agrarische grond of cultuurgrond genoemd. Het is de meest voorkomende grondsoort en wordt gebruikt voor het verbouwen van gewassen en veeteelt. De voornaamste eigenaren zijn boeren, agrarische bedrijven en soms investeerders. Het perceeloppervlakte is vaak groot en kun je beter uitdrukken in hectaren vanwege de toegepaste ruilverkaveling en verpachten komt vaak voor.
2. Bouwgrond: wordt ingezet voor het realiseren van woningen, kantoren, distributiecentra en winkels. Door schaarste en hoge vraag is deze grond heel duur. De exacte bestemming wordt vastgelegd in de Omgevingswet. Voornaamste eigenaren zijn gemeenten, projectontwikkelaars, beleggers en particulieren.
3. Natuurgrond: omvat alle gronden die niet worden gebruikt voor landbouw of bebouwing en in hun natuurlijke staat blijven. Dit is essentieel voor biodiversiteit en het leefmilieu van planten en dieren. Vaak in eigendom van natuurorganisaties, zoals Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer of andere organisaties die aan natuurbeheer doen. 

Wil je de bestemming van je perceel wijzigen? Dan moet je bij de gemeente een wijziging van het bestemmingsplan aanvragen. Zo blijven alle gronden duidelijk en overzichtelijk in kaart gebracht, en weet iedereen waar hij of zij aan toe is.

4. Hoe weet je wat jouw perceel is?

Hoe werkt perceelregistratie?

Alle perceelgegevens vind je bij het Kadaster. Alle informatie over jouw perceel kun je hier vinden op basis van jouw adres of kadastrale aanduiding. Je ziet daar welke perceelgrenzen geregistreerd staan en hoe groot je eigendom is.

Wil je de precieze perceelsgrenzen in het echt zien? Dan kun je een landmeter of kadastermedewerker inschakelen. Die meet je grondstuk op en kan je vertellen hoe jouw perceel is afgebakend. Ook als je twijfelt of de schutting tussen jou en de buren wel op de juiste plek staat, kan het handig zijn om professionele hulp in te schakelen. Zo voorkom je misverstanden en blijf je op de hoogte van je exacte eigendomsgrenzen.

5. Veelgestelde vragen over percelen

Wat is een perceel in juridische termen? Een perceel is een wettelijk erkend stuk grond. Het wordt in het Kadaster geregistreerd met een kadastrale aanduiding en een eigenaar. Dit valt juridisch onder onroerende zaken.

Hoe groot is een perceel gemiddeld? Er bestaat geen standaardmaat voor een perceel. De grootte varieert van kleine stadstuintjes tot uitgestrekte landbouwgebieden. Middels ons product maatvoering kun je precies zien wat de afmetingen zijn van jouw perceel. Klik hier.

Wat is een synoniem voor perceel? In de volksmond hoor je soms “grondstuk” of “eigendom.” Juridisch gezien verwijzen deze termen naar hetzelfde: een duidelijk afgebakend stuk land met een eigenaar.

6. Conclusie

Een perceel is een officieel geregistreerd stuk land dat precies is afgebakend. Het vormt de basis voor het vastleggen van eigendomsrechten, bestemmingsplannen en bouwmogelijkheden. Door goed te weten welk perceel van jou is, voorkom je onduidelijkheden en conflicten met buren of de overheid. Heb je vragen over de grenzen van jouw perceel of over de bestemming? Neem dan contact op met het Kadaster of een specialist. Zo blijf je altijd op de hoogte van alle regels en mogelijkheden rondom jouw eigendom of grondstuk, en kun je met een gerust hart je plannen realiseren.